Γνώμη: Η Χαμηλή Γήινη Τροχιά γίνεται πολύ συνωστισμένη και αυτό αποτελεί πρόβλημα για όλους μας

Για χρόνια, άκουγα για χιλιάδες δορυφόρους που κυκλοφορούν γύρω από τη Γη, σαν εκείνα τα ασταμάτητα νέφη κουνουπιών που επιτίθενται στους ταξιδιώτες σε τροπικές διακοπές ή σε πάρκα κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού. Αλλά η Γη δεν είναι σε διακοπές – αντιμετωπίζει αυτή την κατάσταση κάθε μέρα. Και η κατάσταση είναι πιο περίπλοκη από ό,τι νόμιζα.

Την περασμένη εβδομάδα, οι Ηνωμένες Εθνής κάλεσαν τις εταιρείες και τις κυβερνήσεις να συνεργαστούν και να συνεργαστούν για τη διαχείριση των δορυφόρων. Υπάρχουν πάνω από 14.000 δορυφόροι – πάνω από 6.700 ανήκουν στο Starlink του Elon Musk – και πάνω από 120 εκατομμύρια κομμάτια διαστημικού σκουπιδιού σε τροχιά και αναμένεται αυτός ο αριθμός να αυξηθεί. Επίσης, την περασμένη εβδομάδα, αρκετές ευρωπαϊκές διαστημικές εταιρείες – Airbus, Thales, και Leonardo – ανακοίνωσαν μια νέα συνεργασία για να ανταγωνιστούν το Starlink με περισσότερους δορυφόρους και παρόμοιες υπηρεσίες.

Ενώ η τεχνολογική καινοτομία είναι συναρπαστική και όλο και πιο απαραίτητη – τα δορυφόροι μας βοηθούν να επικοινωνούμε παγκοσμίως, να επαναπροσδιορίζουμε τη θέση μας μέσω GPS, να προβλέπουμε τον καιρό και να μας διασκεδάζουν με σύνδεση στο Διαδίκτυο σε απομακρυσμένες τοποθεσίες και τηλεοπτικές εκπομπές – η χαμηλή τροχιά γύρω από τη Γη (LEO) γίνεται υπερβολικά πολυσύχναστη.

Και υπάρχει ένα σοβαρό αρνητικό σε αυτή την κατάσταση, υπάρχει αυξανόμενος κίνδυνος σύγκρουσης και οι συνέπειες είναι πραγματικά ανησυχητικές.

Η Τρέχουσα Κατάσταση

Είμαστε πιθανότατα πιο εξαρτημένοι από τους δορυφόρους απ’ ό,τι νομίζουμε. Ως κάποια που βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στους Χάρτες Google για να περπατήσει σε οποιαδήποτε πόλη, ή στο Waze για να οδηγήσει μόνη της οπουδήποτε, τώρα συμφωνώ με αυτήν τη δήλωση.

Ο αντίκτυπος που έχουν οι δορυφόροι στη σύγχρονη κοινωνία είναι τεράστιος και οι κυβερνήσεις και οι εταιρείες βασίζονται σε αυτόν όλο και περισσότερο. Η Ιταλία ανακοίνωσε πρόσφατα μια συνεργασία με τη Starlink για την παροχή υπηρεσιών Internet σε απομακρυσμένες τοποθεσίες, ενώ η Apple σχεδιάζει να φέρει σύνδεση δορυφόρου στο Apple Watch του επόμενου έτους, ώστε οι χρήστες να μπορούν να στέλνουν μηνύματα χωρίς σύνδεση στο Internet ή κινητή τηλεφωνία. Υπάρχουν νέα κάθε εβδομάδα για την εκτόξευση νέων δορυφόρων, υπηρεσιών ή ερευνητικές εξελίξεις με αυτήν την τεχνολογία.

Οι Δορυφόροι Μπορούν να Πέσουν

Είναι δύσκολο να δει κανείς δορυφόρους από το έδαφος, ειδικά από μεγάλες πόλεις με σοβαρή φωτορύπανση, αλλά υπάρχουν εκεί. Θυμάμαι που είχα παρατηρήσει δεκάδες δορυφόρους μια νύχτα στο βόρειο τμήμα της Χιλής, στην Valle del Elqui – ένας παγκοσμίως προορισμός για παρατήρηση αστέρων -, αλλά δεν χρειάζεται να ταξιδέψεις σε προορισμούς με καθαρό ουρανό για να κατανοήσεις αυτό το φαινόμενο, είναι πραγματικά καλύτερο να το δεις online καθώς μπορείς να αποκτήσεις μια καλύτερη οπτική γωνία και κατανόηση του προβλήματος.

Πρόσφατα ανακάλυψα τον διαδραστικό χάρτη του LeoLabs που εμφανίζει αντικείμενα σε τροχιά σε πραγματικό χρόνο και είναι πολύ πιο τρομακτικό από την ευχάριστη εξωτερική εμπειρία μου. Με ενημερωμένα δεδομένα, το LeoLab – μια εταιρεία που ειδικεύεται στην παρακολούθηση αντικειμένων σε τροχιά – επιτρέπει στους επισκέπτες να χρησιμοποιούν τον χάρτη για να μεγεθύνουν και να σμικρύνουν, να φιλτράρουν και να ταξινομούν αντικείμενα για εκπαιδευτικούς και ερευνητικούς σκοπούς.

Αφού είδαμε αυτόν τον χάρτη, το μεγάλο ερώτημα μπορεί εύκολα να εμφανιστεί στο μυαλό μας: Πώς μπορούν όλα αυτά να παραμένουν σε τροχιά χωρίς να συγκρούονται; Χάρη στην αδράνεια και τη βαρύτητα – και πιθανότατα στην τύχη, αυτή τη στιγμή. Τα δορυφόροι τοποθετούνται στρατηγικά, με ακριβή ταχύτητα, ώστε να παραμένουν στις τροχιακές τους διαδρομές και παρακολουθούνται και επιτηρούνται από πολλές οργανώσεις, αλλά και αυτές οι οργανώσεις ανησυχούν.

Ο φόβος είναι δικαιολογημένο. Οι ειδικοί έχουν καταγράψει ατυχήματα και επικίνδυνες καταστάσεις τα προηγούμενα έτη, και υπήρχαν πολλές προκλήσεις κατά τη διάρκεια. Τα διαστημικά απορρίμματα – που παράγονται από ανθρώπινες και φυσικές δραστηριότητες – και τα «νεκρά» δορυφόροι – πολλοί σταματούν να λειτουργούν μετά από μερικά χρόνια – είναι δύσκολο να προβλεφθούν και να ελεγχθούν.

Η επιστημονική δημοσιογράφος Μαρίνα Κορέν έγραψε ένα λαμπρό άρθρο για το The Atlantic που δημοσιεύτηκε τον Ιούνιο, εξηγώντας ότι δύο σημαντικοί δορυφόροι – ένας από τη Ρωσία και ένας από τις ΗΠΑ – σχεδόν συνετρίβησαν φέτος. Συνέντευξε επιστήμονες και μερικοί ειδικοί παραδέχτηκαν ότι πάρα πολύ τρόμαξαν. Συμφώνησαν ότι οι συνέπειες αυτού που συνέβη θα μπορούσαν να είναι «καταστροφικές», και ο κίνδυνος είναι επικείμενος.

Αν συγκρούονταν περισσότεροι δορυφόροι, θα μπορούσαν να συμβούν πολλά πράγματα. Από την απώλεια των λειτουργικών μας smartphones μέχρι την αδυναμία πληρωμής με κάρτα, μέχρι την ακύρωση εκατοντάδων πτήσεων – θυμάστε τη φετινή διακοπή στο Microsoft Cloud που προκάλεσε χάος σε αεροδρόμια σε όλο τον κόσμο; Κάτι τέτοιο. Στο χειρότερο σενάριο, θα μπορούσαμε να αντιμετωπίσουμε το σύνδρομο Kessler, ένα υποθετικό φαινόμενο όπου οι δορυφόροι και τα συντρίμμια συγκρούονται συνεχώς μέχρι η τροχιά της Γης να γίνει αχρηστεύτη για τη δορυφορική τεχνολογία.

Δεν μπορούμε απλά να το επιδιορθώσουμε;

Ε, δεν είναι τόσο εύκολο. Ο σχεδιασμός ενός συστήματος στο οποίο όλες οι χώρες και οι επιχειρήσεις μπορούν να συμφωνήσουν και να βασιστούν είναι μια τεράστια πρόκληση. Διάφορες χώρες έχουν τους δικούς τους κανόνες και νόμους για το διάστημα και οι πληροφορίες για τις θέσεις των δορυφόρων δεν μοιράζονται πάντα ανοιχτά.

Σύμφωνα με πρόσφατα δεδομένα από τον WorldAtlas, οι Η.Π.Α. καταγράφουν το ρεκόρ των 247 στρατιωτικών δορυφόρων σε τροχιά, ακολουθούμενες από την Κίνα με 157 και τη Ρωσία με 110. Αυτές οι συσκευές έχουν ισχυρή τεχνολογία, όπως αισθητήρες και κάμερες υψηλής ανάλυσης, που βοηθούν στην επικοινωνία, την ακριβή εντοπισμό των τοποθεσιών και την παρακολούθηση πληροφοριών. Βλέπετε αυτές τις τρεις χώρες να μοιράζονται πραγματικά δεδομένα για τους στρατιωτικούς τους δορυφόρους; Ούτε εγώ!

Οι εταιρείες ενδέχεται επίσης να διστάζουν να αποκαλύψουν λεπτομέρειες για τα διαστημικά τους σκάφη, θεωρώντας τα ευαίσθητα επιχειρηματικά ή ασφαλείας δεδομένα. Η συμφωνία για ένα παγκόσμιο σετ προτύπων σημαίνει την συγκέντρωση όλων των παικτών στον ίδιο τραπέζι – μια σχεδόν ουτοπική ιδέα, αν λάβουμε υπόψη το σύνθετο πολιτικό περιβάλλον σήμερα.

Σημάδια Ελπίδας

Αλλά υπάρχει ελπίδα. Πολλές οργανώσεις εργάζονται πάνω σε λύσεις για την κατευθυνόμενη κίνηση στην Χαμηλή Τροχιά της Γης (LEO) και σε τρόπους για τη μείωση των διαστημικών απορριμμάτων. Το δίκτυο ραντάρ της LeoLab βοηθά στον εντοπισμό των δορυφόρων σε πραγματικό χρόνο, ειδοποιώντας τις οργανώσεις, και συνεργάζονται με την κυβέρνηση των ΗΠΑ για τη βελτίωση και ανάπτυξη του συστήματός τους.

Η Ευρωπαϊκή Ένωση δημιούργησε ένα πρόγραμμα Διαχείρισης Διαστημικής Κίνησης για την μείωση των διαστημικών απορριμμάτων μέσω διεθνών συμφωνιών, ερευνητικών επιχειρήσεων, βιώσιμων κανόνων και μέτρων ασφαλείας για τη βελτίωση της διαστημικής κίνησης. Η Ευρωπαϊκή Διαστημική Υπηρεσία (ESA) δεσμεύθηκε για μία ‘Προσέγγιση Μηδενικών Απορριμμάτων‘ έως το 2030, καλώντας τις εταιρείες και τις κυβερνήσεις να φροντίσουν για τα απορρίμματά τους.

«Στοχεύουμε σε κανόνες που να συγκρίνονται με κάθε εθνικό πάρκο στη Γη – ό,τι φέρνεις μαζί σου θα πρέπει να το πάρεις πίσω όταν φεύγεις», δηλώνει η ιστοσελίδα του ESA.

Άλλες εταιρείες όπως η ελβετική εκκίνηση ClearSpace και η Ιαπωνική Astroscale αναπτύσσουν «αποστολές καθαρισμού του διαστήματος» για την αφαίρεση συντριμμιών και νεκρών δορυφόρων. Αλλά αυτές οι μέθοδοι είναι ακριβές, απαιτούν καύσιμα και περισσότερα διαστημικά ταξίδια. Η υπηρεσία καθαρισμού ως επιχείρηση διαστήματος βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο.

Για να επιτευχθεί ισορροπία και ένα βιώσιμο σύστημα για την τροχιακή κυκλοφορία γύρω από τον πλανήτη μας, απαιτείται ένας συνδυασμός στρατηγικών, διεθνών συμμαχιών και ίσως μια δόση τύχης. Οι τρέχουσες πρωτοβουλίες έχουν μεγάλο δυναμικό και, παρόλο που είμαστε ακόμα μακριά από την επίτευξή της, φαίνεται ότι με επιμονή, προσπάθεια, ευαισθητοποίηση και αποφασιστικότητα, η λύση είναι εφικτή.